Met Arie van Mastrigt als organisator trokken we vrijdagmiddag 5 november naar de zusters Benedictinessen in het stadje Schoten vlakbij Antwerpen. We waren met z’n 8en. Het klooster is toegewijd aan de Moeder Gods, “koningin van de vrede”.
Er is hier geen sprake van een klassiek kloostercomplex, want het hoofdgebouw, dat later de priorij werd, is in 1904 als privé-woning gebouwd. Op het terrein zijn momenteel een grote kerk, een moderne school en in een oude villa, de Byzantijnse kapel sinds 1947. Deze kapel bevat vele iconen uit die oude traditie en werd een verrijking voor de zusters, zoals wij hoorden van zr Godefriede bij onze rondleiding. Er zijn nu nog 8 zusters van het 40tal dat er in de voorbije jaren was.
Deze zusters blijken ware kunstenaressen: zij hebben vnl. Iconen geschilderd, houten en ijzeren beelden gemaakt, wandkleden en liturgische gewaden geweven en keramiek gebakken. Vol bewondering hebben wij rondgelopen en alles bekeken. Vooral opvallend is de grote symboliek die uit alles spreekt: eerbied voor Christus en Maria, met licht en donker, kleuren en vormen. Het is prachtig. Uit de hele wereld zijn deze kunstwerken besteld en in gebruik genomen. Ook uit Nederland, want in het hele netwerk van kloosters (zowel monniken als nonnen) was het gauw bekend waar al dit moois vandaan kwam.
Onze groep was dus te gast en deed mee met alle momenten van vieringen en gebedsdiensten, 5 per dag vanaf 07.10 uur. Wij zijn zeer gastvrij ontvangen door de gastvrouw zr. Godefriede, die ons voorzag van alles wat nodig was. De bijeenkomsten waren in de zgn. Huiskapel, een fraai architectonische zaal met moderne glas-in-loodramen bovenin, het altaar voorin, met erachter een lang houten Christusbeeld en er tegenover aan de achterwand een beeld van Maria, beide natuurlijk uitgehakt door de eigen zuster (die recent is overleden) uit oude spoorbielzen. Ze lijken enigszins op die van Omer Gielliet uit Breskens. We konden geheel oecumenisch meedoen met de beide momenten van de Eucharistie. Zeer vereerd waren we toen ons gevraagd werd mee te doen met lezingen tijdens de Eucharistieviering op zondag ! We kregen het liturgische boek mee ter voorbereiding en hebben volgens hun traditie gebogen naar het altaar, voor onze lezing. Aardig was het leuke commentaar van de zusters op de tekst “Deus pro nobis, quis contra nos?” op het T-shirt van Elsje (Als God voor ons is…). Het latijn is uiteraard de zusters op de tong gelegd.
Tussendoor de liturgische diensten werden we rondgeleid en hoorden veel verhalen uit de mond van onze zr. Godefriede. Ook konden wij wandelen rondom en op het terrein, waar de grote oude Beuken, Eiken, Larixen e.d. in herfsttooi waren gestoken, speciaal voor ons bezoek… opvallend waren ook de mooie paddestoelen, 14 soorten in totaal. Zo gingen dus meditatie, wandelen en gesprekken hand in hand tijdens deze dagen. Vooral de uitgebreide uitleg over de betekenis en symboliek van de vele Iconen in de Byzantijnse kapel waren voor ons een eye-opener, ook al kende ik ze in het algemeen. Los van de techniek met 11 lagen verf (die tussendoor lang moeten drogen) zijn de kleuren wezenlijk van groot belang (en strikt voorgeschreven!) zoals blauw en rood van Christus’ mantel: rood voor z’n mens-zijn en blauw voor z’n God-zijn. De vier evangelisten hebben hun bekende kleuren. Maar ook de ogen van Christus moeten geheel in traditie-stijl niet iets menselijks weerspiegelen, maar juist zijn goddelijkheid: de ‘wallen’ onder z’n ogen zijn die van de schaduw van de dood, maar het licht in de pupillen dat van de opstanding! Wist u dat, ik niet! Ook op een gestikt wandkleed met de dood van Maria, staat symbolisch dat de verrezen Christus de ziel van Maria mee ten hemel neemt. Nooit eerder hoorde ik de diepe symbolische waarde van iconen zo mooi vertolkt als door zr. Godefriede!
Het proces wat we als groep doormaakten, leverde heel persoonlijke en diepgaande gesprekken op, zowel in onze kring in de huiskamer als 1-op1 in de wandelgangen! Dit is wel een van de wezenlijkste elementen tijdens zo’n meditatief kloosterbezoek. Je wordt als vanzelf meegenomen in de contemplatie van de zusters en hun gebeden. Vaak sloten die gebeden naadloos aan bij onze gesprekken! Toeval blijkt ook hier niet te bestaan… Zo ga je in de vieringen mee omhoog naar Licht en al pratende op de diepe golven van duister en verdriet. Op dat ritme wat de zusters dagelijks praktiseren, hebben wij 3 dagen mogen meeliften en dat was een groot genoegen. Zodat we zondags weer gesterkt huiswaarts keerden, richting de snelwegen van ons dagelijks verkeer en stressfactoren… maar met de rust van Gods vrede & liefde in onze harten!
Namens de groep, Peter Geene
