Deze maand denken we weer aan de laatste overstroming in ons gebied, de ramp van 1953, die zovele watervluchtelingen opleverde. Huis en haard door het water verzwolgen en vluchten kon soms nog net per boot of helikopter. Toen kwam diaconale hulp op gang van overal vandaan en dat was een grote aanzet voor Europese kerken om de getroffen vluchtelingen te hulp te schieten, zowel met geld als met de daad. En anno 2019 staan we (nog steeds) voor dezelfde uitdagingen met wereldwijde overstromingen door tsunami’s en orkanen.
Inmiddels staan wij Nederlanders wereldwijd bekend om ons ‘watermanagement’ en verdienen we flink aan de aanleg van dammen en dijken (na 2005 New Orleans met orkaan Katrina). Maar anno 2019 worden daar ter plekke opnieuw de herinneringen aan de overstromingen van 2005 opgeroepen. Net als bij de overstromingen in Juli in China. De klimaatproblemen die al langer waren aangekondigd, zijn vandaag de dag actuele realiteit geworden. De aarde overstroomt niet alleen overal, maar staat ook overal in brand (aangestoken of niet). De longen van de aarde worden gekapt in de Amazone en Indonesië, maar ook in onze eigen omgeving: ondanks protesten moeten de rijksbezuinigingen voor waterschappen en staatbosbeheer gecompenseerd worden met de verkoop van hakhout voor biobrandstof in onze energiecentrales. Een schande die nauwelijks wordt opgemerkt. Voor nieuwe bomenaanplant wordt nu van alle kanten gepleit (zoals door de Zmf in hun laatste themanummer ‘Bomen’). Kortom, de aarde kreunt en zucht en m.n in Afrikaanse landen groeit de stroom aan zgn. klimaatvluchtelingen maar aan. Dat is een uitdaging voor alle diaconieën wereldwijd. Diaconie werkt voor zowel de menselijke kant als voor de scheppingskant. Hulp is er nodig voor mens en voor natuur. Ik hoorde laatst dat iemand zei “ja maar zonder hulp aan de mens heeft hulp aan de natuur geen zin” ofwel, eerst de mens helpen, dan de natuur. Dit vindt ik een schijntegenstelling oproepen. De aarde is ons gegeven thuis en is er geen leven voor de mens als de natuur verdwijnt. We gaan hier in Oostkapelle natuurlijk niet een wedstrijd aan wie het eerst hulp nodig heeft: wij doen het hier allebei tegelijk!
Christenen raken vaak bij vluchtelingen en asielzoekers betrokken zoals de barmhartige Samaritaan dat deed. Het zien van de nood van medemensen doet een appel op ons. Vanuit 3 verschillende invalshoeken – bijbels-theologisch, christelijk-sociaal en onze democratische rechtsstaat – is duidelijk dat onze diaconale betrokkenheid oude wortels heeft. De verschillende soorten vluchtelingen kunnen het hier niet redden zonder medemensen die hen gastvrij opnemen en wegwijs maken in onze samenleving. In onze democratische rechtsstaat geldt uiteraard het recht van de parlementaire meerderheid, maar de zwakkeren hebben ook gewoon mensenrechten en moeten die kunnen behouden. Juist christenen zetten zich in voor bescherming en bevordering van deze rechten voor iedereen! Ook tegen de feiten in van de huidige economische dominantie van het geld. En dat niet alleen door de diaconie. Veel christenen ervaren het samen optrekken met vluchtelingen uit de hele wereld als verrijkend. Het contact verandert hen naar een ‘diaconale spiritualiteit’. Het helpt kerkgemeenschappen om nieuwe vormen van godsdienst te ontmoeten en te verkennen. Zelfs worden oude idealen nieuw leven in te blazen en de zwakkeren een stem te geven. Dit maakt ons kerken opnieuw zichtbaar en hoorbaar! “Onze inzet voor alle vluchtelingen heeft zowel een diaconale als een missionaire betekenis.” (Raad van kerken, blad Oikomene nr 61/okt.2019).
En uiteindelijk zelfs, ontdekken we dan, dat wij zelf ook als pelgrims onderweg zijn en vluchtelingen uit samenlevingen die slechts de Mammon dienen... De kerken van mensen-op-weg kennen een pelgrim-God die voor ons uit trekt en hoop biedt: dat wij niet gezapig vastroesten op onze plek, zoals ook Kees Posthumus de aanwezigen in Westkapelle (vrijdagavond 25.10 jl.) voorhield. Het is een soort ‘herontdeking van God’, dat die groter blijkt dan we al durfden hopen en ons voorstellingsvermogen ver te boven gaat. Want ook de oude Samaritaan en de nieuwe Vluchteling transformeert God zodoende naar zijn beeld en gelijkenis, als medemens. Dan komen zowel in ons hart als in al onze kerken de diaconale taken, de pastorale inzet en de liturgie samen in een heilige driehoek.
Peter Geene, groene diaken.